RHIFYN CHWARAEWYR FC Cymru – CANOL CAE

Ganwyd Ray Houghton, cyn chwaraewr canol cae Lerpwl, yn Glasgow, a chododd drwy'r rhengoedd gyda'r Alban, cyn dewis cynrychioli Gweriniaeth Iwerddon yn y pen draw, ac ymddangosodd am y tro cyntaf yn erbyn Cymru ym mis Mawrth 1986 pan sgoriodd Ian Rush i sicrhau buddugoliaeth 1-0 yn Nulyn.

Roedd Houghton yn golled fawr i’r Alban, ac aeth yn ei flaen i chwarae yn nhîm Jack Charlton yn rowndiau terfynol tri thwrnamaint mawr.

Chwaraeodd Houghton 73 o weithiau ar lefel ryngwladol dros Weriniaeth Iwerddon rhwng 1986 a 1997, gan sgorio chwe gôl. Fodd bynnag, mae’n cael ei gofio orau am ei gôl enwog yn erbyn yr Eidal yng Nghwpan y Byd FIFA 1994 a enillodd fuddugoliaeth adnabyddus 1-0 yn Efrog Newydd. Yr Eidal a chwalodd obeithion Gweriniaeth Iwerddon yn rownd wyth olaf y twrnamaint bedair blynedd ynghynt, ac mae’r gôl yn parhau i fod ymhlith y rhai mwyaf cofiadwy hyd heddiw wrth i ymdrech Houghton o bell drechu’r gôl-geidwad Gianluca Pagliuca a oedd allan o’i safle.

“Ray oedd fy newis cyntaf bob tro ar asgell dde’r cae,” meddai Charlton yn 2013. “Heb os. Pan rydych chi’n dewis eich tîm, mae wastad un chwaraewr penodol rydych chi ei eisiau yn y tîm, ac roedd Ray bob amser ymhlith y chwaraewyr hynny. Roedd yn freuddwyd i’w chwarae ar yr ochr dde. Byddai'n dychwelyd i safleoedd amddiffynnol pan fyddech chi’n colli’r bêl, a gallai symud yn ei flaen a mynd yn llydan. Pan fyddai ganddo'r bêl byddai'n mynd â hi at bobl a thu ôl i bobl, byddai'n rhedeg ar ôl pobl, a byddai'n cau am unrhyw un a oedd â'r bêl, gan wneud hynny mor gyflym â phosib. Roeddwn i eisiau iddo roi pobl dan bwysau, a byddai neb yn gwneud hynny’n well na Ray.

“Sgoriodd ddwy gôl gofiadwy, un yn erbyn Lloegr gyda pheniad, a’r ail i guro’r Eidal yn Stadiwm y Giants yn Efrog Newydd. Doedd gan y gôl-geidwad ddim cliw i ble'r oedd y bêl yn mynd, ond doedd gan Ray ddim syniad chwaith! Daeth i mewn o'r dde ar ei droed chwith, aeth am yr ergyd, cael hanner cic, a daeth y gôl-geidwad oddi ar ei linell ac fe wyrodd y bêl dros ei ben i’r rhwyd. Roedd yn gôl fendigedig, ond rwy'n credu mai camgymeriad oedd hi, ynde Ray?!”